1 - Podstawowe wzory fizyczne
2 - Galeria obrazków
3 - Wielkość i wiek Wszechświata
4 - Prawa fizyki
5 - Pojęcia fizyczne
6 - Zjawiska fizyczne (link)
Podstawowe wzory fizyczne
GALERIA OBRAZKÓW
Wielkość i wiek Wszechświata
Wielkość i wiek Wszechświata sugerują, że powinno istnieć wiele zaawansowanych technicznie pozaziemskich cywilizacji. Jednak takiemu rozumowaniu przeczy brak obserwacyjnych dowodów ich istnienia. Zatem albo początkowe założenia są nieprawidłowe i zaawansowane technicznie życie jest znacznie rzadsze niż się sądzi, albo metody obserwacji są niekompletne i ludzkość jeszcze ich nie wykryła, albo metody są błędne i cywilizacja ludzka poszukuje niewłaściwych śladów.
Powstaje więc pytanie:
Gdzie Oni są?
Powstaje więc pytanie:
Gdzie Oni są?
PRAWA FIZYKI
Prawo Ampere'a
Wartość całki okrężnej wektora natężenia pola magnetycznego, wytworzonego przez stały prąd elektryczny w przewodniku wzdłuż linii zamkniętej otaczającej prąd, jest równa sumie algebraicznej natężeń prądów obejmowanych przez tę linię.
Prawo Avogadra
W jednakowych objętościach różnych gazów, mierzonych przy tych samych warunkach ciśnienia i temperatury, znajduje się taka sama ilość cząsteczek.
Prawo Beera
Dotyczy roztworów o małym stężeniu. Natężenie światła monochromatycznego I przechodzącego przez warstwę roztworu maleje wykładniczo ze stężeniem roztworu c, jego grubością x i współczynnikiem charakterystycznym dla ciała rozpuszczonego m
Prawo Bernoulliego
Prawo dotyczące przepływu cieczy doskonałej przez przewód o zmiennym przekroju. Wiąże ono ciśnienia p i prędkości v przepływu płynu przez poszczególne przekroje poprzeczne strugi z wysokościami względem obranego poziomu odniesienia h. Trzy wyrazy równania przedstawiają kolejno: energie potencjalną elementu płynu w polu ciężkości, energię kinetyczną tego elementu oraz energię potencjalną wynikajacą z istnienia gradientu ciśnienia
p+rgh+1/2pv2=const, gdzie r to gestość cieczy
Prawo Biota- Savarta
Prawo, które określa wielkość i kierunek wektora indukcji magnetycznej B w dowolnym punkcie pola magnetycznego, wytworzonego przez prąd elektryczny I. Wartość liczbowa indukcji, wytworzonej przez nieskończenie mały element przewodnika Dl, jest wprostproporcjonalna do długości elementu przewodnika, natężenia prądu w nim płynącego I oraz sinusa kąta a utworzonego przez kierunki elementu przewodnika i wektora łaczącego element z punktem pomiarowym,a odwrotnie proporcjonalna do kwadratu odległości r od punktu pomiarowego do środka elementu przewodnika z prądem
Prawo Boyle- Mariotte'a
Ciśnienie danej masy gazu jest odwrotnie proporcjonalne do zajmowanej objętości w danej w temperaturze, pV=const.
Prawo Brewstera
Całkowita polaryzacja światła podczas odbicia występuje, gdy tangens kąta opadania a jest równy współczynnikowi załamania ; tga = n
Prawo Bunsena
Prędkość v wypływu gazu ze zbiornika przez mały otwór jest proporcjonalna do pierwiastka z różnicy między ciśnieniem w naczyniu p1 i ciśnieniem otoczenia p2 oraz odwrotnie proporcjonalna do pierwiastka kwadratowego z gęstości r
Prawo Charlesa
Ciśnienie p określonej masy gazu doskonałego w danej objętości v0 jest wprost proporcjonalne do jego temperatury bezwzględnej T. p = bv0T, b = 1/273,15 K
Prawo Curie
Podatność magnetyczna paramagnetyka jest równa stosunkowi stałej Curie (charakteryzującej dane ciało) do temperatury bezwzdlędnej ciała.
Prawo Daltona
Ciśnienie wywierane przez mieszaninę gazów p, nie łączących się ze sobą, jest równe sumie ciśnień wywieranych przez składniki mieszaniny gazów, oddzielnie umieszczonych w tej samej objętości i temperaturze.
Prawo Dulonga- Petita
Iloczyn ciepła właściwego ciała stałego i masy jego gramoatomu jest wielkością jest wielkościš stałš, która wynosi 26 dżuli na gramoatom pomnożone przez Kelwin (26J/gramoatom K); wielkość ta to ciepło atomowe
Prawo Einsteina
Każdej masie m odpowiada równoważna ilość energi E. Wartość energii jest równa iloczynowi masy ciała przez kwadrat prędkości światła c. E=mc2
Prawo Gaussa
Strumień pola elektrycznego F przez dowolną zamkniętą powierzchnię równa się iloczynowi całkowitego ładunku Q zamkniętego w tej powierzchni przez 4p.
Prawo Gay- Lussaca
Objętość danej masy gazu pod stałym ciśnieniem jest wprosproporcjonalna do jego temperatury bezwzględnej (V1 = V0T/273,15K)
Prawo Hooke'a
Stosunek naprężenia do związanego z nim odkształcenia w ciele jednorodnym jest wielkością stałą dla danego materiału.
Prawo Hubble'a
Przesunięcie linii w widmach galaktyk, interpretowane jako prędkoć dopplerowska ich oddalania, jest proporcjonalne do odległości obserwowanych galaktyk. Prędkość radialna galaktyk v jest proporcjonalna do odległości r i stałej stałej Hibble'a H (v = Hr).
Prawo Joule'a- Lenza
Ilość ciepła wydzielająca się w przewodniku elektrycznym jest proporcjonalna do iloczynu oporu przewodnika przez kwadrat natężenia prądu i czasu przepływu.
Prawo Kirchhoffa
Stosunek zdolności emisyjnej żródła promieniowania termicznego (dla dowolnej długości fali i temperatury) do jego zdolności absorpcyjnej (dla tych samych wartoci temp. i dł. fali) równy jest zdolności emisyjnej ciała doskonale czarnego.
Prawo Lamberta
światłość żródła w danym kierunku jest równa iloczynowi światłości żródła w kierunku normalnym do powierzchni żródła i cos kąta między danym kierunkiem a kierunkiem normalnej.
Prawo Malusa
Natężenie światła spolaryzowanego liniowo po przejściu przez polaryzator optyczny I jest równe iloczynowi współczynnika pochłaniania światła (przez polaryzator) a i natężenia światła padającego I0 i kwadratu cosinusa kąta między płaszczyzną polaryzacji światła padającego a płaszczyzną światła po przejściu przez polaryzator a (I = aI0cos2a)
Prawo Plancka
Opisuje zdolność emisyjną ciała doskonale czarnego w zależności od długości fali jego promieniowania termicznego i temperatury bezwzględnej z uwzględnieniem kwantowej natury promieniowania.
Prawo podziału
W stanie równowagi międzyfazowej układu termodynamicznego stosunek aktywności składnika w dwu różnych fazach zależy od zmiany temperatury i od ciśnienia.
Prawo Poissona
Prawo dotyczy przemiany adiabatycznej gazu doskonałego, które wyraża równanie pVk=const, gdzie p jest ciśnieniem, vV objętością a k = Cpw.
Prawo przesunięć spektroskopowych
Serie linii iskrowych n-krotnie zjonizowanych atomów pierwiastka o liczbie atomowej Z są identyczne do seri linii łukowych obojętnych atomów pierwiastka o liczbie atomowej Z-n.
Prawo przesunięć Wiena
Wraz ze wzrorstem temperatury bezwzględnej ciała doskonale czrnego długość fali, odpowiadająca maksimum przesunięć zdolności emisyjnej ciała, przesuwa się w kierunku krótszych fal. Obserwuje się zmianę barwy świecącego ciała ze zmianą temperatury. Długość fali, odpowiadajšca maksimum widma l, jest odwrotnie proporcjonalna do temperatury bezwzględnej T ciała świecącego (l=b/T , gdzie b to stała Wiena).
Prawo rozpadu promieniotwórczego
Liczba jąder, które w jednostce czasu ulegają przemianie promieniotwórczej, jest proporcjonalna do liczby jąder nierozpadniętych w danym czasie.
I Prawo Kirchhoffa
Suma natężeń prądów wpływających do węzła jest równa sumie prądów wypływających z węzła.
II Prawo Kirchhoffa
W dowolnie zamkniętym obwodzie (oczku) suma algebraiczna sił elektromotorycznych równa się sumie algebraicznej spadków napięć spowodowanych przez opór.
Prawa Faradaya
I: Masy produktów elektrolizy wydzielone na elektrodach są proporcjonalne do natężenia prądu oraz do czasu jego przepływu 9lub proporcjonalne do ładunku przepływającego przez elektrolit)
II: Masy produktów elektrolizy wydzielane na elektrodzie z różnych elektrolitów w tym samym czasie są proporcjonalne do gramorównoważników chemicznych danych substancji.
Prawa Keplera
I: Wszystkie planety poruszają się po torach eliptycznych i Słońce znajduje się we wsóplnym ognisku.
II: pola zakreślone w równych odstępach czasu przez promień wodzący przeprowadzony od Słońca (ogniska) do planety (na torze) są sobie równe.
III: stosunek kwadratów okresów obiegów poszczególnych planet dookoła Słońca jest równy odpowiedniemu stosunkowi sześcianów ich średnich odległości od Słońca (połowy wielkiej elipsy).
Prawa odbicia fal (prawa o zachowaniu się fali na granicy dwóch ośrodków)
I: Promień fali padającej, odbitej i normalna (prosta prostopadła do powierzchni padania fali), przechodzące przez punkt padania fali, leżą w jednej płaszczyźnie.
II: Kąt padania fali jest równy kątowi odbicia tej fali; kąty te są zawarte pomiędzy normalną i odpowiednimi promieniami odbicia i padania.
Prawo Archimedesa
Na każde ciało zanurzone w cieczy działa siła wyporu skierowana pionowo w górę, równa ciężarowi wypartej cieczy.
Prawo Coulomba
Dwa ładunki odpychają się lub przyciągają z siłą wprost proporcjonalną do iloczynu wartości tych ładunków, a odwrotnie proporcjonalnie do kwadratu odległości między nimi. k-wspóczynnik proporcjonalności
Prawo Grawitacji (Powszechnego ciążenia)
Dwa ciała (punkty materialne) o masach m1 i m2 przyciągają się wzajemnie siłą wprost proporcjonalną do iloczynu ich mas i odwrotnie proporcjonalną do kwadratu odległości między nimi.
Prawo Ohma
Natężenie prądu I płynącego przez przewodnik elektryczny (w stałej temperaturze) jest wprost proporcjonalny do napięcia U i odwrotnie proporcjonalne do oporu przewodnika.
Prawo Pascala
Przyrost ciśnienia wewnętrznego cieczy nieściśliwej i nieważkie, wywołany działaniem sił powierzchniowych, ma stałą wartość we wszystkich punktach cieczy.
Prawo równowagi w naczyniach połączonych
Ciecz w naczyniach połączonych pozostaje w równowadze (spoczynku), jeśli ciśnienia na tych samych poziomach w różnych naczyniach są jednakowe.
Prawo Stefana- Boltzmanna
Całkowita energia promieniowania, wyemitowana przez jednostkową powierzchnie ciała doskonale czarnego w jednostce czasu, jest proporcjonalna do czwartej potęgi temperatury bezwzględnej
Prawo Stokesa
Siła oporu F działająca na cztywna kulkę, poruszającą się w lepkim płynie jest wprostproporcjonalna do lepkości dynamicznej płynu h, promienia kulki r i do prędkości względnej kulki v, czyli F= 6p h r v
Prawo Torricellego
Prędkość wypływu cieczy doskonałej z otworu na głębokości h pod powierzchnią swobodną cieczy jest równa prędkości ciała swobodnie spadającego w próżni z wysokości h.
Prawo Volty
W zamkniętym obwodzie, złożonym z dowolnej liczby elementów metalowych przewodnika, suma wszystkich napięć kontaktowych jest równa zero.
Prawo Webera- Fechnera
Wywołane wrażenie słuchowe (wzrokowe) u człowieka jest wprost proporcjonalne do logarytmu natężenia dźwięku (światła).
Prawo zachowania dziwności
W odziaływaniach silnych i elektromagnetycznych sumy dziwności cząstek przed i po procesie rozpadu są sobie równe.
Prawo Ampere'a
Wartość całki okrężnej wektora natężenia pola magnetycznego, wytworzonego przez stały prąd elektryczny w przewodniku wzdłuż linii zamkniętej otaczającej prąd, jest równa sumie algebraicznej natężeń prądów obejmowanych przez tę linię.
Prawo Avogadra
W jednakowych objętościach różnych gazów, mierzonych przy tych samych warunkach ciśnienia i temperatury, znajduje się taka sama ilość cząsteczek.
Prawo Beera
Dotyczy roztworów o małym stężeniu. Natężenie światła monochromatycznego I przechodzącego przez warstwę roztworu maleje wykładniczo ze stężeniem roztworu c, jego grubością x i współczynnikiem charakterystycznym dla ciała rozpuszczonego m
Prawo Bernoulliego
Prawo dotyczące przepływu cieczy doskonałej przez przewód o zmiennym przekroju. Wiąże ono ciśnienia p i prędkości v przepływu płynu przez poszczególne przekroje poprzeczne strugi z wysokościami względem obranego poziomu odniesienia h. Trzy wyrazy równania przedstawiają kolejno: energie potencjalną elementu płynu w polu ciężkości, energię kinetyczną tego elementu oraz energię potencjalną wynikajacą z istnienia gradientu ciśnienia
p+rgh+1/2pv2=const, gdzie r to gestość cieczy
Prawo Biota- Savarta
Prawo, które określa wielkość i kierunek wektora indukcji magnetycznej B w dowolnym punkcie pola magnetycznego, wytworzonego przez prąd elektryczny I. Wartość liczbowa indukcji, wytworzonej przez nieskończenie mały element przewodnika Dl, jest wprostproporcjonalna do długości elementu przewodnika, natężenia prądu w nim płynącego I oraz sinusa kąta a utworzonego przez kierunki elementu przewodnika i wektora łaczącego element z punktem pomiarowym,a odwrotnie proporcjonalna do kwadratu odległości r od punktu pomiarowego do środka elementu przewodnika z prądem
Prawo Boyle- Mariotte'a
Ciśnienie danej masy gazu jest odwrotnie proporcjonalne do zajmowanej objętości w danej w temperaturze, pV=const.
Prawo Brewstera
Całkowita polaryzacja światła podczas odbicia występuje, gdy tangens kąta opadania a jest równy współczynnikowi załamania ; tga = n
Prawo Bunsena
Prędkość v wypływu gazu ze zbiornika przez mały otwór jest proporcjonalna do pierwiastka z różnicy między ciśnieniem w naczyniu p1 i ciśnieniem otoczenia p2 oraz odwrotnie proporcjonalna do pierwiastka kwadratowego z gęstości r
Prawo Charlesa
Ciśnienie p określonej masy gazu doskonałego w danej objętości v0 jest wprost proporcjonalne do jego temperatury bezwzględnej T. p = bv0T, b = 1/273,15 K
Prawo Curie
Podatność magnetyczna paramagnetyka jest równa stosunkowi stałej Curie (charakteryzującej dane ciało) do temperatury bezwzdlędnej ciała.
Prawo Daltona
Ciśnienie wywierane przez mieszaninę gazów p, nie łączących się ze sobą, jest równe sumie ciśnień wywieranych przez składniki mieszaniny gazów, oddzielnie umieszczonych w tej samej objętości i temperaturze.
Prawo Dulonga- Petita
Iloczyn ciepła właściwego ciała stałego i masy jego gramoatomu jest wielkością jest wielkościš stałš, która wynosi 26 dżuli na gramoatom pomnożone przez Kelwin (26J/gramoatom K); wielkość ta to ciepło atomowe
Prawo Einsteina
Każdej masie m odpowiada równoważna ilość energi E. Wartość energii jest równa iloczynowi masy ciała przez kwadrat prędkości światła c. E=mc2
Prawo Gaussa
Strumień pola elektrycznego F przez dowolną zamkniętą powierzchnię równa się iloczynowi całkowitego ładunku Q zamkniętego w tej powierzchni przez 4p.
Prawo Gay- Lussaca
Objętość danej masy gazu pod stałym ciśnieniem jest wprosproporcjonalna do jego temperatury bezwzględnej (V1 = V0T/273,15K)
Prawo Hooke'a
Stosunek naprężenia do związanego z nim odkształcenia w ciele jednorodnym jest wielkością stałą dla danego materiału.
Prawo Hubble'a
Przesunięcie linii w widmach galaktyk, interpretowane jako prędkoć dopplerowska ich oddalania, jest proporcjonalne do odległości obserwowanych galaktyk. Prędkość radialna galaktyk v jest proporcjonalna do odległości r i stałej stałej Hibble'a H (v = Hr).
Prawo Joule'a- Lenza
Ilość ciepła wydzielająca się w przewodniku elektrycznym jest proporcjonalna do iloczynu oporu przewodnika przez kwadrat natężenia prądu i czasu przepływu.
Prawo Kirchhoffa
Stosunek zdolności emisyjnej żródła promieniowania termicznego (dla dowolnej długości fali i temperatury) do jego zdolności absorpcyjnej (dla tych samych wartoci temp. i dł. fali) równy jest zdolności emisyjnej ciała doskonale czarnego.
Prawo Lamberta
światłość żródła w danym kierunku jest równa iloczynowi światłości żródła w kierunku normalnym do powierzchni żródła i cos kąta między danym kierunkiem a kierunkiem normalnej.
Prawo Malusa
Natężenie światła spolaryzowanego liniowo po przejściu przez polaryzator optyczny I jest równe iloczynowi współczynnika pochłaniania światła (przez polaryzator) a i natężenia światła padającego I0 i kwadratu cosinusa kąta między płaszczyzną polaryzacji światła padającego a płaszczyzną światła po przejściu przez polaryzator a (I = aI0cos2a)
Prawo Plancka
Opisuje zdolność emisyjną ciała doskonale czarnego w zależności od długości fali jego promieniowania termicznego i temperatury bezwzględnej z uwzględnieniem kwantowej natury promieniowania.
Prawo podziału
W stanie równowagi międzyfazowej układu termodynamicznego stosunek aktywności składnika w dwu różnych fazach zależy od zmiany temperatury i od ciśnienia.
Prawo Poissona
Prawo dotyczy przemiany adiabatycznej gazu doskonałego, które wyraża równanie pVk=const, gdzie p jest ciśnieniem, vV objętością a k = Cpw.
Prawo przesunięć spektroskopowych
Serie linii iskrowych n-krotnie zjonizowanych atomów pierwiastka o liczbie atomowej Z są identyczne do seri linii łukowych obojętnych atomów pierwiastka o liczbie atomowej Z-n.
Prawo przesunięć Wiena
Wraz ze wzrorstem temperatury bezwzględnej ciała doskonale czrnego długość fali, odpowiadająca maksimum przesunięć zdolności emisyjnej ciała, przesuwa się w kierunku krótszych fal. Obserwuje się zmianę barwy świecącego ciała ze zmianą temperatury. Długość fali, odpowiadajšca maksimum widma l, jest odwrotnie proporcjonalna do temperatury bezwzględnej T ciała świecącego (l=b/T , gdzie b to stała Wiena).
Prawo rozpadu promieniotwórczego
Liczba jąder, które w jednostce czasu ulegają przemianie promieniotwórczej, jest proporcjonalna do liczby jąder nierozpadniętych w danym czasie.
I Prawo Kirchhoffa
Suma natężeń prądów wpływających do węzła jest równa sumie prądów wypływających z węzła.
II Prawo Kirchhoffa
W dowolnie zamkniętym obwodzie (oczku) suma algebraiczna sił elektromotorycznych równa się sumie algebraicznej spadków napięć spowodowanych przez opór.
Prawa Faradaya
I: Masy produktów elektrolizy wydzielone na elektrodach są proporcjonalne do natężenia prądu oraz do czasu jego przepływu 9lub proporcjonalne do ładunku przepływającego przez elektrolit)
II: Masy produktów elektrolizy wydzielane na elektrodzie z różnych elektrolitów w tym samym czasie są proporcjonalne do gramorównoważników chemicznych danych substancji.
Prawa Keplera
I: Wszystkie planety poruszają się po torach eliptycznych i Słońce znajduje się we wsóplnym ognisku.
II: pola zakreślone w równych odstępach czasu przez promień wodzący przeprowadzony od Słońca (ogniska) do planety (na torze) są sobie równe.
III: stosunek kwadratów okresów obiegów poszczególnych planet dookoła Słońca jest równy odpowiedniemu stosunkowi sześcianów ich średnich odległości od Słońca (połowy wielkiej elipsy).
Prawa odbicia fal (prawa o zachowaniu się fali na granicy dwóch ośrodków)
I: Promień fali padającej, odbitej i normalna (prosta prostopadła do powierzchni padania fali), przechodzące przez punkt padania fali, leżą w jednej płaszczyźnie.
II: Kąt padania fali jest równy kątowi odbicia tej fali; kąty te są zawarte pomiędzy normalną i odpowiednimi promieniami odbicia i padania.
Prawo Archimedesa
Na każde ciało zanurzone w cieczy działa siła wyporu skierowana pionowo w górę, równa ciężarowi wypartej cieczy.
Prawo Coulomba
Dwa ładunki odpychają się lub przyciągają z siłą wprost proporcjonalną do iloczynu wartości tych ładunków, a odwrotnie proporcjonalnie do kwadratu odległości między nimi. k-wspóczynnik proporcjonalności
Prawo Grawitacji (Powszechnego ciążenia)
Dwa ciała (punkty materialne) o masach m1 i m2 przyciągają się wzajemnie siłą wprost proporcjonalną do iloczynu ich mas i odwrotnie proporcjonalną do kwadratu odległości między nimi.
Prawo Ohma
Natężenie prądu I płynącego przez przewodnik elektryczny (w stałej temperaturze) jest wprost proporcjonalny do napięcia U i odwrotnie proporcjonalne do oporu przewodnika.
Prawo Pascala
Przyrost ciśnienia wewnętrznego cieczy nieściśliwej i nieważkie, wywołany działaniem sił powierzchniowych, ma stałą wartość we wszystkich punktach cieczy.
Prawo równowagi w naczyniach połączonych
Ciecz w naczyniach połączonych pozostaje w równowadze (spoczynku), jeśli ciśnienia na tych samych poziomach w różnych naczyniach są jednakowe.
Prawo Stefana- Boltzmanna
Całkowita energia promieniowania, wyemitowana przez jednostkową powierzchnie ciała doskonale czarnego w jednostce czasu, jest proporcjonalna do czwartej potęgi temperatury bezwzględnej
Prawo Stokesa
Siła oporu F działająca na cztywna kulkę, poruszającą się w lepkim płynie jest wprostproporcjonalna do lepkości dynamicznej płynu h, promienia kulki r i do prędkości względnej kulki v, czyli F= 6p h r v
Prawo Torricellego
Prędkość wypływu cieczy doskonałej z otworu na głębokości h pod powierzchnią swobodną cieczy jest równa prędkości ciała swobodnie spadającego w próżni z wysokości h.
Prawo Volty
W zamkniętym obwodzie, złożonym z dowolnej liczby elementów metalowych przewodnika, suma wszystkich napięć kontaktowych jest równa zero.
Prawo Webera- Fechnera
Wywołane wrażenie słuchowe (wzrokowe) u człowieka jest wprost proporcjonalne do logarytmu natężenia dźwięku (światła).
Prawo zachowania dziwności
W odziaływaniach silnych i elektromagnetycznych sumy dziwności cząstek przed i po procesie rozpadu są sobie równe.
Podstawowe pojęcia fizyczne
Ruch jednostajny to ruch, w którym ciało w jednakowych odstępach czasu przebywa jednakowe odcinki drogi. Stosunek ten określa prędkość ciała. Jest to więc ruch, w którym wartość prędkości ciała jest stała. W rzeczywistości prędkość ciał jest bardzo łatwo zmienić i dlatego idealny ruch jednostajny jest rzadko spotykany. Ale możemy go zaobserwować np., gdy na prędkościomierzu samochodu przez jakiś czas utrzymuje się stała prędkość.
Ruch prostoliniowy jednostajnie przyspieszony to ruch, w którym prędkość wzrasta jednostajnie - tzn. w każdej sekundzie jej wartość wzrasta o tyle samo metrów na sekundę (lub innych jednostek prędkości). Dzięki temu stałe jest w przyspieszenie, gdyż wyraża ono stosunek przyrostu prędkości do przyrostu czasu. Umownie przyjęto, że w tym ruchu wartość przyspieszenia podaje się ze znakiem "+", sugerując w ten sposób, że przyspieszenie ma zwrot zgodny ze zwrotem prędkości. Torem tego ruchu jest linia prosta.
Przykładem takiego ruch jest swobodny spadek ciał na Ziemi, rozważany bez oporów ruchu - np. jabłko spadające z drzewa (rolę przyspieszenia spełnia tu przyspieszeni ziemskie).
Ruch prostoliniowy jednostajnie opóźnionyto ruch, w którym prędkość jednostajnie maleje - tzn. w każdej sekundzie jej wartość maleje o tyle samo metrów na sekundę (lub innych jednostek prędkości). Dzięki temu stałe jest przyspieszenie, gdyż wyraża ono stosunek przyrostu prędkości do przyrostu czasu. Umownie przyjęto, że w tym ruchu wartość przyspieszenia podaje się ze znakiem "-", sugerując w ten sposób, że zwrot przyspieszenia jest przeciwny do zwrotu prędkości. Torem tego ruchu jest linia prosta.
Przykładem takiego ruchu jest lot piłki, którą wyrzucono pionowo w górę - od momentu wyrzucenia do chwili osiągnięcia przez nią najwyższego punktu lotu.
Ruch po okręgu to ruch, którego torem jest okrąg. Ciało, które porusza się tym ruchem posiada dwie prędkości:
- prędkość liniową - szybkość zmiany długości pokonywanej drogi po okręgu. Wektor tej prędkości jest ciągle zakrzywiany w kierunku środka okręgu,
- prędkość kątową - szybkość zmiany kąta zakreślanego przez ciało
Ruch drgający to ruch, w którym okresowo - w sposób powtarzający się - ciało odchyla się z położenia w którym jest w stanie równowagi. Pojedyncze drganie, to ruch ciała z punktu równowagi do punktu wychylenia i z powrotem do punktu równowagi. Największe wychylenie ciała z położenia równowagi nazywamy amplitudą (ozn.: , jedn.: metr). Okresem drgań (ozn.: T, jedn.: sekunda)- czas jednego pełnego drgania . Częstotliwość drgań (ozn.: f, jedn.: herc - Hz) - ilość pełnych drgań przypadających na jedną sekundę. Drgania mogą wygasać - zanikać lub nie.
Przykład ruchu drgającego:
- gasnące - rozkołysana huśtawka
- niegasnące - ruch wahadła zegara.
Fala poprzeczna, to fala w której cząsteczki ośrodka drgają prostopadłe do kierunku rozchodzenia się fali. Przykładowo: gdy umocujemy jeden koniec długiego sznura, a drugim będziemy wykonywać pionowe ruchy w górę i w dół, to powstanie fala poprzeczna.
Fala podłużna to fala, w której cząsteczki ośrodka drgają równolegle do kierunku rozchodzenia się fali.
Fala głosowa, to rodzaj fali dźwiękowej -fala sprężysta, podłużna o częstotliwości 20 - 20000 Hz. Rozchodzi się jako słabe drgania (zagęszczenia i rozrzedzenia ośrodka) cząstek w ośrodku sprężystym, przenoszące energię mechaniczną.
Fala elektromagnetycznato rozchodzenie się w przestrzeni zaburzeń pola elektromagnetycznego. Są to fale poprzeczne, w których prostopadle do kierunku rozchodzenia się fali następują zmiany wzajemnie prostopadłych pól: elektrycznego i magnetycznego. Rodzaje fal elektromagnetycznych: fale radiowe, mikrofale, podczerwień, światło widzialne, ultrafiolet, promieniowanie X - rentgenowskie, promieniowanie gamma.
Odbicie fali to zmiana kierunku rozchodzenia się fali na granicy dwóch różnych ośrodków, ale z równoczesnym powrotem fali do pierwszego ośrodka. Odbicie fali podlega prawu odbicia: kat padania jest równy katowi odbicia oraz promień padający, promień odbity i normalna do powierzchni leżą w jednej płaszczyźnie. Przykład: powstawanie lustrzanego odbicia na gładkiej powierzchni dzielącej dwa ośrodki.
Przejście między odbiciem, a załamaniem światła - przy małych kątach padania tylko mała część światła jest odbijana, prawie całe jest załamywane, przy coraz większych kątach coraz mniej światła jest załamywane, a więcej odbijane.
Ugięcie fali (dyfrakcja) - to zjawisko rozchodzenie się fali we wszystkich kierunkach po przejściu przez wąską szczelinę. Jednak światło nie ulega ugięciu, gdy rozmiary szczeliny są znacznie większe od długości fali. Przykład: jeśli przez dziurkę od klucza do ciemnego pokoju wpada światło, to widzimy że po przejściu przez dziurkę światło rozchodzi się promieniście i delikatnie oświetla całość pokoju, a nie tylko jeden punkt.
Interferencja fal (interferencja światła)- to zjawisko nakładania się fal (świetlnych), rozchodzących się wspólnie na pewnym obszarze. Powoduje to ich lokalne wzmocnienia lub osłabienia, a nawet zagaszenia - w postaci tzw. prążków interferencyjnych. Przykład: zjawisko to możemy zaobserwować, gdy z odległości 2m obserwujemy płomień świecy przez cienką chusteczkę.
Echo, pogłos - to bardzo efektowne zjawisko głosowo - słuchowe. Powstaje ono w wyniku odbicia się fal dźwiękowych (np. naszego głosu) od twardych powierzchni (ściana, skała, zbocze góry, itp.). Gdy krzykniemy jakieś słowo w kierunku takiej przeszkody, to powróci ono do nas również w postaci naszego głosu, ale z charakterystycznym opóźnieniem.
Bezwładność to tendencja ciał do zachowania niezmienności swojej prędkości. Gdy nie działa na nie żadna siła lub działające siły równoważą, to ciało pozostaje w spoczynku lub porusza się ruchem jednostajnym. Aby nadać ciału przyspieszenia, trzeba podziałać na niego siłą niezrównoważoną. Efektem "ubocznym" bezwładności jest np.: Siedzimy przodem do kierunku jazdy, w pociągu na stacji, a nad głową na półce mamy położony bagaż. Gdy pociąg rusza zarówno walizka jaki nasze ciało "chcąc" zachować swą bezwładność w pierwszym momencie "pozostaną w tyle względem pociągu" - dlatego i walizka i my zostaniemy dopchniemy do ściany. Przy nagłym hamowaniu, sytuacja będzie odwrotna. Nasze ciało i walizka, w pierwszym momencie hamowania będą "chciały" nadal poruszać się z prędkością pociągu przed hamowaniem. Dlatego też w tej chwili zostaniemy wypchnięci do przodu, a walizka może nam nawet spaść na kolana.
Miarą bezwładności ciał jest ich masa. Dlatego cięższą walizkę będzie trudniej zrzucić w wyniku jej tendencji do zachowania swej bezwładności.
Tarcie to zjawisko "przeszkadzania" w ruchu. Powodowane jest siłą tarcia powstającą w wyniku pocierania o siebie chropowatych powierzchni. Tarcie zależy od rodzaju powierzchni, a jego skutki są czasem korzystne, a czasem nie. Siłą tarcia jest zawsze skierowana przeciwnie do ruchu. Np.: po betonowej lub ubitej szosie możemy z łatwością chodzić, a po gładkim lodzie nie; z kolei łatwiej jest przesuwać przedmiot po gładkiej powierzchni niż po chropowatej.
Ciążenie powszechne - grawitacjato zjawisko wzajemnego przyciągania się ciał w całym Wszechświecie. Jest to jedno z podstawowych oddziaływań fizycznych, zależne od masy posiadanej przez poszczególne ciała i od odległości między nimi. Np.: planety krążą wokół Słońca.
Dyfuzja to samorzutne mieszanie się różnych substancji, np. obserwujemy ją wlewając atrament do wody, itp.
Rozszerzalność temperaturowa to zwiększanie się objętości ciała pod wpływem wzrostu temperatury, np. jeśli nie możemy otworzyć słoika, na zakrętkę lejemy gorącą wodę; szyny torów kolejowych w czasie upałów rozszerzają się i trą o koła tramwaju, wywołując charakterystyczny pisk.
Izochronizm wahadła to niezależność okresu drgań wahadła od amplitudy drgań tego wahadła. Np.: gdy obserwujemy kołyszące się wahadło, to kolejne wahnięcia będą mniej wychylone (na mniejszą wysokość), to jednak czas każdego pełnego wahnięcia będzie nadal taki sam.
Topnienie to przechodzenie substancji ze stanu stałego w ciekły, głownie pod wpływem ogrzania. Np.: na wiosnę mocniej grzejące Słońce powoduje topienie się śniegu i lodu.
Krzepnięcie to przechodzenie substancji ze stanu ciekłego w stały, głównie pod wpływem oziębiania poniżej temperatury krzepnięcia, charakterystycznej dla każdej substancji. Np. przy temperaturze poniżej 00C woda zaczyna zamarzać - krzepnąć.
Parowanie to przechodzenie substancji ze stanu ciekłego w lotny, pod wpływem ogrzewania cieczy. Np. woda wylana na posadzkę po pewnym czasie "wyschła" - wyparowała; podobnie jest z suszącym się praniem.
Skraplanie to przechodzenie substancji ze stanu lotnego w ciekły, głównie pod wpływem spadku temperatury poniżej temperatury krytycznej, charakterystycznej dla danej substancji. Np. niekiedy sprawdza się czy człowiek oddycha, przystawiając mu lusterko w pobliże ust - wydychane ciepłe powietrze skrapla się na chłodniejszym lusterku.
Sublimacja to przechodzenie substancji ze stanu stałego bezpośrednio w stan lotny, np. suszenie bielizny na zewnątrz budynku w czasie mrozu - najpierw mróz "scina" wodę w lód, a mimo to pranie po jakimś czasie wysycha, bez rozmrażania lodu z powrotem w wodę.
Ciekawe zjawiska fizyczne w przyrodzie
POLECAMY - http://uchwycic-przyrode.manifo.com/